12–13 сентября 2024 года в г. Чолпон-Ате (Кыргызская Республика) состоялась XXVII сессия Межправительственного совета по разведке, использованию и охране недр (далее – Межправсовет). В работе сессии приняли участие члены Межправсовета и представители от Республики Армения, Республики Беларусь, Республики Казахстан, Кыргызской Республики, Российской Федерации, Республики Таджикистан, Республики Узбекистан и представитель Исполнительного комитета СНГ.
С приветственным словом выступили Министр природных ресурсов, экологии и технического надзора Кыргызской Республики Машиев Медер Асанович, заместитель Министра природных ресурсов, экологии и технического надзора Кыргызской Республики – Директор Кыргызской Геологической Службы Сатыбалдиев Нарынбек Мадыярович, советник Министра горнодобывающей промышленности и геологии Республики Узбекистан Хакбердиев Нурбек Мусурманович, советник департамента экономического сотрудничества Исполнительного комитета СНГ Валевич Елена Владимировна.
В начале заседания Хакбердиев Н.М. доложил о деятельности Межправсовета за период 2021 – 2024 годов и акцентировал внимание на перспективах углубления взаимодействия геологических служб государств – участников СНГ для решения новых геологических задач в условиях быстрых преобразований и интенсивного развития отрасли, а также развития, укрепления и эффективного использования минерально-сырьевой базы государств – участников СНГ.
В соответствии с Положением о Межправсовете функции Председателя Межправсовета переданы заместителю Министра природных ресурсов, экологии и технического надзора Кыргызской Республики – Директору Кыргызской Геологической Службы Сатыбалдиеву Нарынбеку Мадыяровичу.
Члены Совета представили подробную информацию о результатах работы геологических служб государств – участников СНГ за период с сентября 2023 года по сентябрь 2024 года по выполнению решений XXVI сессии Межправсовета, о ходе реализации Перспективного плана совместных работ государств – участников СНГ по разведке на 2023–2030 годы.
Представитель Исполнительного комитета СНГ подробно ознакомил членов Совета с Решением Экономического совета СНГ от 22 сентября 2023 года о деятельности органов отраслевого сотрудничества СНГ в экономической сфере в 2018–2023 годах.
В ходе заседания были заслушаны доклады о деятельности ФГБУ «Институт Карпинского» в статусе базовой организации государств – участников Содружества Независимых Государств, о задачах и примерах практического применения сближения и гармонизации классификаций запасов полезных ископаемых, о ходе цифровизации геологической отрасли Российской Федерации и перспективах взаимодействия с государствами Содружества, о развитии сотрудничества государств – участников СНГ в области лабораторно-аналитических исследований геологоразведочных работ на твердые полезные ископаемые и др.
По итогам сессии были утверждены Модельный кодекс этики экспертов по запасам, ресурсам и разработке полезных ископаемых и компетентных лиц, Модельная программа повышения квалификации по теме: «Экспертиза и аудит запасов полезных ископаемых» для экспертов в области оценки запасов, ресурсов и разработки полезных ископаемых и компетентных лиц.
Члены Межправсовета заслушали аналитический доклад о развитии систем государственной экспертизы и аудита запасов полезных ископаемых, провели обстоятельный обмен мнениями о целесообразности создания Реестра экспертов и компетентных лиц государств – участников СНГ в указанной области.
XXVIII сессию Межправительственного совета по разведке, использованию и охране недр намечено провести во втором полугодии 2025 года.

XVII сессия Межправительственного совета по разведке, использованию и охране недр, сентябрь, 2024 г, Кыргызская Республика

Это казахстанская делегация на заседании Межправсовета стран СНГ по геологоразведке в Чолпан Ате (Киргизия) 12-13 сентября 2024 г.

Отдельные моменты заседания Межправсовета

Қазақстанның мұнай өнеркәсібіне - 125 жыл. Жуырда Премьер-Министр Олжас Бектенов мұнай-газ секторын дамытуға қосқан үлесі үшін еңбегімен ерекше көзге түскен мұнай-газ кешенінің 40 қызметкеріне Мемлекет басшысының атынан марапаттар табыс етті. Солардың қатарында IІI дәрежелі «Еңбек Даңқы» орденімен марапатталған ардагер мұнайшы Келтір Шаненов те бар. Қазақ мұнайының 125 жылдығы аясында Келтір ағамызды әңгімеге тартқан едік. 

- Келтір Мағұрыпұлы, марапат құтты болсын! Президент Қасым-Жомарт Тоқаев мұнай-газ өндіру көлемі тұрақты өсуі үшін геологиялық барлаудың аса маңызды екенін атап айтты. Өзіңіз де мұнай-газ саласындағы қызметіңізді қарапайым геолог болып бастаған жоқсыз ба?

- Тілеуіңізге бек рақмет! Еткен еңбектің еленгені, өз ісіне кәсіби шеберлік деңгейінде маманданған адамның мерейін өсіріп, алға қарай ұмтылдырады ғой. Күні кеше ғана Президенттің Қазақстан халқына 7-ші жолдауында еңбек адамдарын қолдау және ынталандыру мәселесіне аса мән беру жөнінде айтылып, келесі 2025 жылды «Жұмысшылар жылы» атауды ұсынды емес пе? Мен 1972 жылы Алматыдағы Қазақ политехникалық институтының мұнай факультетін бітіріп, тау-кен инженер-геологы мамандығын, 1984 жылы Баку қаласындағы Әзербайжан мұнай және химия институтын бітіріп, өнеркәсіпті ұйымдастырушы мамандығын алдым. Еңбек жолымды «Атыраумұнайгазгеология» өндірістік геологиялық бірлестігінің Каспий маңы мен Оңтүстік Ембі терең және Биікжал өте терең бұрғылау мұнай барлау экспедицияларында 1972 жылдан техник-геолог, геолог, аға геолог, 1985 жылдан геология бөлімінің бастығы болып жалғастырдым. 1991-93 жылдары Құлсары қаласындағы, құрамында 958 қызметкері мен жұмысшылары бар Оңтүстік Ембі мұнай барлау терең бұрғылау экспедициясының бастығы болып тағайындалып, 1991-94 жылдары Жылыой аудандық халық депутаттары кеңесінің депутаты болып сайландым. Біз бастық болып тағайындалған кезде Оңтүстік Ембі мұнай барлау терең бұрғылау экспедициясының жұмыстары жүрмей, «Гурьевмұнайгазгеология» өндірістік бірлестігі бойынша өндірістік-техникалық көрсеткіштері ең артта қалған, экономикалық жағдайы өте төменгі күйге түскен, қаржылық жағдайы бірнеше миллион сомға зиян шеккен, шын мәнінде тұралап қалған кәсіпорын болып еді. Экономикалық тұрғыдан қарағанда кенеуі кетіп, қаржылық жағдайы артта қалған экспедицияны қалпына келтіру үшін осының қолынан келеді-ау деген барлық біліктілігі мен қабілеті жоғары мамандарды іріктеп сараптағанда Атыраудағы «Атыраунефтегазгеология» өндірістік геологиялық бірлестіктің бастықтарының таңдауына менің кандидатурам ілікті. Олардың бізге артқан үміттері мен сенімдері кейіннен шынымен де толықтай ақталды. 1992 жылы экспедиция барлық өндірістік көрсеткіштері бойынша «Мангышлакнефтегазразведка» КЭ-нан кейінгі 2-ші орынға көтерілді. 1993-95 жылдары ҚР Министрлер Кабинетінің 1993 жылғы 4 қыркүйектегі № 821 арнайы Қаулысымен, сол кезеңде 3659 жұмысшы және инженер-текникалық қызметкер жұмыс істейтін, 32 бұрғылау бригадасымен 21 алаңда мұнай және газ кеніштерін іздестіріп барлайтын «Ақбота» мемлекеттік холдинг компаниясының Президенті болып тағайындалдым. 1996 жылы жекешелендіру негізінде құрылған «Атыраумұнайгазгеология» АҚ тұңғыш президенті болдым. 1997 жылы «Каспий нефть» АҚ құрушылардың бірі ретінде, ұжымның алғашқы Президенті болып сайланып, ол жерде 2003 жылға дейін абыройлы қызмет атқардым. 2010-19 жылдары Айранкөл мұнай-газ кен орнынан мұнай және газ өндіретін «Каспий нефть» АҚ-да Бас директордың орынбасары болдым.

- Жер қойнауынан мұнай-газ кен орындарының шоғырларын барлаушы, бұрғылаушының және мұнай өндірушінің еңбегі қай кезде де жеңіл емес қой, жазда 40 градус аптап ыстықта, ал қыста 40 градустық аязда да мұнайшылар жұмыстарын тоқтатпайды. Бұл кәсіптің қиындығымен қатар, қандай қызығы бар?

- Мұнайгаз кен орындарының шоғырларын барлап, бұрғылау және мұнай өндіру өндірісі техника қауіпсіздігі бойынша, адам өміріне аса қауіпті 1-ші санаттағы жұмыстар қатарына жатады. Сондықтан бұл кәсіптерді меңгергендердің еңбегі тұтастай қиындықтардан тұрады десе де болады. Ал қызығы жаңа мұнайгаз кен орындарын іздестіріп-барлап жүріп, жаңа мұнайгаз шоғырларын анықтап тапқанда ғана орын алады. Бірақ кәсіби жауапкершілік еселеп арта түседі.

- Кәнігі геолог әрі танымал мұнайшы ретінде қазақ мұнайының әлеуетін қалай бағалайсыз?

- Қазақстан аумағындағы жер қойнауында қазба байлықтардың шоғырлану әлеуеті жоғары деңгейде екені баршаға мәлім. Соның ішінде мұнайгаз қазба байлықтарының да әлеуеті өте жоғары орында деп нық сеніммен айтуға әбден болады. Алайда бір өкініштісі мемлекеттік бюджет есебінен кен орындарын іздестіру-барлау жұмыстары 1995 жылдан бастап күрт азайды әрі артынан мүлдем тоқтатылды. Барлау жұмыстарын инвестиция тарту жолдарымен жүргізу көзделді. Бірақ мұнайгаз кен орындарына лицензия мен контракт алған бүгінгі таңдағы көптеген үлкен, орташа және шағын жер қойнауын пайдаланушы компаниялар іздестіру және барлау саласына қомақты инвестиция салмай келеді. Бұл бағыттағы өрескел олқылықты Қазақстанның тиісті қадағалау және бақылау органдары толықтыра алмай, мүжәлсіз күйде, ешқандай нақты шаралар қолданбастан қозғалыссыз, сырттай бақылаушы ретінде отыр. Соның кесірінен тәуелсіздіктің 33 жылының ішінде жаңадан табылған кен орындарының саны бар болғаны 5-еу ғана.

Мезгілінде Атырау, Орал, Ақтөбе, Маңғыстау және Оңтүстік Қазақстан облыстарының аумағында мұнайгаз кен орындарын іздестіру және барлау жұмыстарымен айналысқан бұрынғы «Казнефтегазразведка» өндірістік геологиялық бірлестігі (кейіннен 1982 жылдары «Атыраумұнайгазгеология», «Оралмұнайгазгеология», «Ақтөбемұнайгазгеология» және «ЮжКазнефтегазгеология» бірлестіктеріне бөлініп кетті) 1943-96 жылдар аралығында 3798767 метр тереңдікті бұрғылап, 270 тен астам алаңдарда барлау жүргізді. Іздестіріп-барлау нәтежиесінде табылған 82 мұнайгаз кенорындары, мұнайгаз өндіруші НГДУ-лерге тапсырылды. Аталған кезеңде мұнайгаз кен қорының баланстық-геологиялық мөлшері - 3 400 000 мың тоннаны құрады, ал өндірілетін қордың мөлшері 1 500 000 мың тоннадан асып жығылды.

Мысал ретінде айтсақ, бұрғылау барысында, жер қойнауының тұзасты қабаттарындағы мұнай және газ көздерін барлау мақсатында Эмбинская алаңындағы № 1-П параметрлік ұңғымасы 6203 метр тереңдікке дейін бұрғыланып, 1992 жылдың шілде айында жүргізілген сынақ жұмыстарының қортындысы бойынша ұңғының 5840-5850 метр аралығындағы тұзасты қабатында, құрамында қоршаған ортаға залалды Н2S (күкіртті сутегі) газы жоқ, таза табиғи газ қорының бар екендігі анықталды. Мұны Эмбинская алаңында және онымен шектес жатқан өзге де бірнеше тұзасты алаңдарында мол мұнай қорының шоғыры бар екендігінің нақты хабаршысы болуға тұратын дерек көзі деуге болады.

Мәткен алаңындағы №16 ұңғыдан және Қарашұңғұл алаңындағы № П-2 ұңғысынан да тұзастының, құрамында қоршаған ортаға залалды Н2S (күкіртті сутегі) газы жоқ, таза мұнай мен газ қоры бар екендігі анықталды.

Осындай мұнай мен табиғи газ қорлары Құмшеті, Оңтүстік-Батыс Үлкентөбе, Аққұдық, Шөлқара, Үшмола, Ортатау-Сарыбұлақ, Биікжал тұзасты құрылымдарында бұрғыланған ұңғыларда бар екендігі белгілі болды.

Ұңғыларда атқарылған бұрғылау және барлау жұмыстарына, басынан бастап аяғына дейін, Биікжал аса терең бұрғылау мұнай барлау экспедициясында 1975–77 жылдары және Оңтүстік Ембі терең бұрғылау мұнай барлау экспедициясында 1977–85 жылдары участкелік РИТС–тің аға инженер-геологы болып қызмет атқарып жүріп, кейіннен 1986-93 жылдары көрсетілген ұңғылар мен барлау алаңдарында атқарылған барлық іздестіру, барлау және бұрғылау жұмыстарына тікелей араласып, көзімізбен көріп, қолымызбен ұстағандықтан, толықтай куәлік ете аламыз.

Біздің сенімді түрде және батыл пайымдауымызда «Күндердің күнінде аталған тұз асты барлау алаңдары және осы сияқты басқа да болашағы жоғары барлау алаңдарында мұнай және табиғи газдың орасан үлкен кен орындары ашылатындығы күмәнсіз деп айта аламыз және оған болашақ ұрпақ куә болады. Біздің бұл тұжырымды пікіріміздің алдағы 10–20 жылдық замандарда ақиқаттай шындыққа айналарына ешқандай күмәніміз жоқ. Тек сол жерастының табиғи қазынасы – «қара алтын» байлығы өз халқымыздың несібесіне бұйырғай деп армандаймыз.

1994-96 жылдары, Қазақстан Үкіметінің тарапынан мұнай мен газ қоры бар екендігі белгілі болған жоғарыда айтқан тұзасты құрылымдарында геологиялық іздестіру-барлау жұмыстарын жүргізу үшін тиісті мөлшерде қаржы бөлінбеуіне байланысты іздестіру шаралары жеткілікті деңгейде атқарылмай қалды. Сөйтіп, 1993-94 жылдары бастап бұрғыланған жобалық тереңдігі 5200, 5500, 6200 метрлік іздестіру-барлау ұңғыларында тұзасты құрылымдарының мұнай-газ өнімі болуы әбден мүмкін деген қабаттары ашылмастан, ұңғылардағы бұрғылау жұмыстары жеткен тереңдіктерінде (3500-4600м) тоқтатылды. Кейіннен барлық ұңғылар жер қойнауын қорғау заңының талаптарына сай түгелдей жойылды.

«Атыраумұнайгазгеология-Бурение» ЖШС мердігер ретінде 2007-10 жылдары Бас директор К.М. Шәненовтың тікелей басқарып, жетекшілік жасауымен, Қазақстандық компаниялардың ішінде ең алғашқысы болып, мердігер компанияның сұранысы бойынша, Каспий теңізінің суы тайыз солтүстік-шығыс қайраңындағы «Комсомолшы шығанағы» (залив Комсомолец) аумағында орналасқан Солтүстік-Шығыс Қаратұран барлау құрылымында (теңіздің суының тереңдігі, желдің бағыты мен соғу жылдамдығына байланысты, өте айнымалы болып, орташа есеппен 0,75 - 3,75 метр өлшемдерін құрайтын аймақта) ПБУ «Лотос» атты арнаулы жүзу баржасының үстіне орналасқан МБК-125 бұрғылау қондырғысы арқалы, екі: R-1 және R-7 мұнай мен газ барлау ұңғыларын, сәйкесінше 1575 және 1835 метр тереңдіктерге ешбір мүлтіксіз, сапалы бұрғылап шықты. Құрылымның 1100-1270 метр тереңдіктегі орта юра қабатының геологиялық түзілімдерінде, мұнай және газды конденсаттың бұрқақты әдіспен өндіруге жататын шоғырларын тауып, олардың өндірістік-коммерциялық қоры бар екендігін анықтады. Ұңғылардан алынған мұнайдың, есептелген орташа тәуліктік өнімділігі (дебиті) 90 тоннадан астам өнімді құрады.

2009 жылы 16 ақпанда контрактілік Балықшы участкесіндегі Беріш алаңында 1250 метр тереңдікке бұрғыланған № 9 ұңғыдан мұнай мен газдың бұрқақты өнімі алынды. Мұнай көзінің өнімділігі тәулігіне шаққанда 120 тоннадан астам болды. Сөйтіп, Атырау қаласынан 15 км қашықтықта орналасқан жаңа мұнай кенорны тұңғыш рет ашылып, болашақта елдің экономикасын көтеруге жұмыс істеп, халықтың игілігіне асатын болады.

- Демек, мұнайшылық та қазақ үшін малшылық, диханшылық секілді ата кәсіпке айнала ала ма?

Мұнайгаз кен орындарын өндіретін аймақтарда мұнайшылық 1899 жылдан бері қарай, 125 жылдың бойында, бірте-бірте қазақ үшін ата кәсіп болып кетті ғой. Отбасыларында мұнайшылықпен айналысқан 6-7 буын өкілдері бар әулеттер Қазақстан бойынша көптеп кездеседі. Атап айтқанда: Өтебаевтар, Балғымбаевтар, Өзбекқалиевтар, Тасқынбаевтар, Қуандықовтар, Хисметовтар, Аймағамбетовтар, Шнашевтар, Кемеловтар және басқа да көптеген әулеттер мысал бола алады. Мұнайгаз өндірісі бар жерде Мұнайшылық қазақ баласы үшін ата кәсіп болып қала бермек-ау, сірә. Тіпті біздің Шәненовтар әулеті мұнайгаз өндірісінің саласында 4-ші буынға жетті. Осы салада 10 шақты адам, әр саланың мамандары болып қызмет атқарады.

- Сұқбатыңызға рақмет!

Егемен Қазақстан

14 ҚЫРКҮЙЕК 2024 ЖЫЛ, СЕНБІ №178 (30907) 

26 августа 2024 года в г.Пусане, Южная Корея, официально стартовал 37-й Международный геологический конгресс (IGC), одно из самых значимых событий в мире наук о Земле. Это масштабное мероприятие, проходящее раз в 4 года, собрало ведущих геологов и исследователей со всего мира для обсуждения актуальных вопросов и обмена знаниями в области геологии. Конгресс проводится под эгидой Международного союза геологических наук (IUGS) на регулярной основе, начиная с 1878 г. С момента создания МГК было организовано 36 Конгрессов в 27 странах по всему миру с интервалом примерно каждые 4 года. За годы проведения МГК вырос в действительно глобальное событие. Председатель Правления Национальной геологической службы Казахстана Ерлан Галиев принял участие в конгрессе в качестве заместителя главы делегации в заседании Международного союза геологических наук. В этом году конгресс прошёл под темой: «Великие путешественники: путешествия к объединяющей Земле». Эта тема, по задумке организаторов, символизирует стремление к единству и сотрудничеству в геологическом сообществе. Она призвана подчеркнуть важность совместных усилий для решения глобальных экологических проблем и достижения устойчивого развития. В рамках конгресса участники смогли обсудить последние научные достижения, поделиться новыми исследованиями и наработками, а также рассмотреть способы интеграции знаний о Земле в практическое решение текущих и будущих задач. Участие Ерлана Галиева и других геологов из Казахстана подчеркивает значимость нашей страны как активного участника международного геологического сообщества. Казахстан, обладая богатым геологическим потенциалом, стремится внести свой вклад в глобальные дискуссии и обмен знаний, что способствует укреплению научных связей и развитию геологических исследований. 37-й Международный геологический конгресс в Пусане продолжил работу до 31 августа 2024 года. На IGC представлены разнообразные сессии, лекции и панельные дискусси, в которых ученые обсудили достижения в области геологии, геофизики, экологической науки, а также вопросы устойчивого развития и управления природными ресурсами. Участники имели возможность ознакомиться с новыми исследованиями, инновационными технологиями и практиками, что способствует дальнейшему развитию науки. Конгресс также предоставил платформу для работы молодежных инициатив и проектов, поддерживающих развивающиеся страны в области геологических исследований. Это делает мероприятие не только академическим, но и социально значимым, подчеркивая важность образования и науки для будущего устойчивого развития планеты.

Казахстанская делегация на 37-м Международном Геологическом Конгрессе, г.Пусан, Южная Корея, август 2024г.

Казахстанская делегация на 37-м Международном Геологическом Конгрессе, г.Пусан, Южная Корея, август 2024г.

Казахстанская делегация у выставочного стенда, 37-й Международный Геологический Конгресс, г.Пусан, Южная Корея, август 2024г.

Открытие новой эры нефтегазовой отрасли с участием более 340 компаний на ведущей площадке - KIOGE-2024

С 25 по 27 сентября 2024 года в Алматы пройдет 29-ая Казахстанская международная выставка и конференция «Нефть и Газ» KIOGE-2024

подробнее...